“PAŞA Technology” MMC texnoloji infrastrukturun inkişafı və onun sosial-ekoloji mənzərə ilə korrelyasiyasının mürəkkəb şəbəkəsində naviqasiya edərək, Azərbaycanda İT landşaftının önündə gedir. Davamlı texnoloji modellərin və davamlı innovasiyanın sadəcə sözlər deyil, həm də cəmiyyətin tərəqqisi üçün vacib olduğu bir dövrdə “PAŞA Technology” MMC cəmiyyəti və istehlakçıları biznes etikasının əsasına qoyur. Bu gün biz bu transformativ səyahət və şirkətin Azərbaycanda müsbət dəyişikliklərin stimullaşdırılmasındakı rolu haqqında məlumat əldə etmək üçün “PAŞA Technology” MMC-nin baş direktoru cənab Əmir Vəlibəyovla müsahibə almaqdan şərəf duyuruq”. Əmir bəy, 1990-cı illərdən İT sektorunda olmaqla siz Azərbaycanda İT təkamülünün möhtəşəm səyahətinin şahidi olmusunuz. Bu yolu necə təsvir edərdiniz?

1990-cı illər təvazökar başlanğıclar idi. Çox az adam kompüteri necə idarə etməyi bilirdi və sadəcə olaraq bu bacarığın olması böyük üstünlük hesab olunurdu. Zaman keçdikcə kompüterlər gündəlik həyatda daha çox mərkəzi rol oynamağa başladı. O ilk günlərdə İT icması məhdud sayda mütəxəssislərə görə kiçik idi. Buna baxmayaraq, İT mütəxəssisləri adətən sektorun demək olar ki, bütün aspektlərini əhatə edən geniş bilik bazasına malik idilər. Burada İT mənzərəsi o dövrdən bu sahəyə daxil olan çoxsaylı mütəxəssislərlə inkişaf etmişdir. Mütəxəssislərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə artsa da, daha çox ixtisaslaşdırılmış biliyə doğru nəzərəçarpacaq dəyişikliklər baş verdi. Bir neçə peşəkarın bütün sektoru başa düşdüyü günlər geridə qaldı.

Hal-hazırda bazarda müəyyən sahələrdə dərin təcrübəyə malik olan insanların sayı getdikcə artır. Üstəlik, son siyasi dəyişikliklər xarici mütəxəssisləri, ilk növbədə, Rusiya və Ukraynadan cəlb edib. Onların mövcudluğu sektoru müxtəlif təcrübə ilə zənginləşdirərək yeni rəqabət səviyyəsini təqdim edib. Bu, yerli İT bazarı üçün faydalı oldu, biliklərin əhatə dairəsini genişləndirdi və innovasiyalara təkan verdi. Son qlobal hadisələr fonunda, koronavirus pandemiyası Azərbaycanda İT sənayesini necə dəyişdirdi?

Qəribə səslənə bilər, lakin pandemiyadan əvvəl İT sektoru təcil itirməyə başlamışdı. Tənəzzülün səbəbi İT texnologiyalarının tətbiqinin adi hala çevrilməsi və bizneslərin onlara öz gündəlik əməliyyatlarının başqa bir hissəsi kimi yanaşmağa başlaması, çox vaxt resurslara xüsusi diqqət ayırmaması idi. Bu münasibət sektorun böyüməsi və innovasiyasının tədricən zəifləməsinə səbəb oldu. Lakin pandemiya hər şeyi dəyişdi. Şirkətlər müştərilərlə necə işlədiklərini və qarşılıqlı əlaqəsini dəyişməyə məcbur oldular ki, bu da İT həllərinin genişləndirilməsini tələb etdi. Hibrid iş modelinə keçdikcə yeni meyarlar və problemlər ortaya çıxmağa başladı. Bu model çərçivəsində həm işçilərin, həm də bütövlükdə şirkətin iş keyfiyyətinə nəzarət etmək üçün yeni vasitələrə ehtiyac yarandı. Prosedurların dəyişdirilməsi yeni funksiyaların həyata keçirilməsini məcbur etdi. Bütün bu tətbiqlər İT texnologiyalarının genişləndirilməsi hesabına həyata keçirilib. Hətta pandemiyadan sonra hibrid iş modeli aktual olaraq qalır. Şirkətlər pandemiya zamanı onun səmərəliliyini və qənaət potensialını kəşf etdilər. . İT mütəxəssislərinə tələbat artdıqca, Azərbaycan bu mütəxəssisləri yetişdirmək və saxlamaqda nə dərəcədə təchiz olunub?

İndi yeni istedadları yetişdirmək üçün daha çox resurslarımız var. Başlayanlar üçün onlayn təhsil materiallarının və uzaqdan təhsil imkanlarının böyük həcmi heyranedicidir. ADA-da İnformasiya və Mühəndislik Məktəbinin açılışı kimi yerli təhsil müəssisələrində də bu sahəyə diqqətin artdığını müşahidə edirik. Bununla belə, dərhal nəticələri görmək qeyri-realdır; yəqin ki, ən azı beş il gözləməli olacağıq. Bununla belə, düzgün təlim kursları ilə düzgün istiqamətdə davamlı hərəkət yaxın gələcəkdə əhəmiyyətli nəticələr verə bilər. Azərbaycanda bunu yaşayan sektorlar arasında lider olan İT sektorunda “beyin axını” əsas narahatlıq doğurur. Bu, əsasən İT mütəxəssislərinə yüksək qlobal tələbat və xaricdə cəlbedici maliyyə paketləri ilə bağlıdır. Yerli şirkətlər, o cümlədən bizim şirkətlər yerli istedadları saxlamaqda maraqlıdırlar və burada İT rolları üçün vergi güzəştləri şəklində dövlət dəstəyi əvəzsiz ola bilər.